José van Gog – Van Deursen nam in 2011 het pluimveebedrijf aan de Walsbergseweg van haar ouders over. Devo staat voor (Van) Deursen – Vogels. Haar ouders begonnen het bedrijf in de jaren ’70 van vorige eeuw. Bij de overname in 2011 was het een legbatterijbedrijf met 30.000 kippen, maar in 2018 koos José ervoor om over te gaan op biologische scharrelkippen. De kritiek in de samenleving op legbatterijen was een van de redenen om biologisch te gaan werken. Het huidige bedrijf huisvest 18.000 kippen en is volledig biologisch. De kippen arriveren als ze 17 weken oud zijn en bij de 100 weken verlaten ze het bedrijf om op biologische wijze geslacht te worden. In die tijd hebben ze zo’n 9.000.000 eieren gelegd. José draait in haar eentje het bedrijf, maar vader, Mart(82), helpt nog dagelijks mee met het verzamelen van de eieren. De eieren vinden hun weg via een verzamelstation naar de Nederlandse en Duitse winkelschappen. Ook is er aan de stal een kleine eierautomaat waar de eieren rechtstreeks uit de stal verkocht worden. De kippen zijn overdag altijd buiten, vanaf 10 uur ’s ochtends totdat de zon onder gaat, mits er geen vogelgriep heerst.
José (48) is getrouwd met Ron van Gog (51). Ron werkt als heftruckmonteur. Samen hebben ze drie kinderen; Jenna van 21, Shania van 19 en Sem van 17. De oudste zit op de HAS (veehouderij) en is bezig aan haar laatste jaar. Shania is net klaar met haar opleiding maatschappelijke zorg en groen. Ze werkt bij ‘t Spekrijt en in een gezinshuis in Overloon. Sem is bezig aan zijn tweede jaar SOMA in Harderwijk en volgt de opleiding tot kraanmachinist. De kinderen wonen allen nog thuis.
Geen vakantie
José: ‘Ron en ik geven niets om vakantie, dus ik ben alle dagen in touw op het bedrijf. Daar voel ik me prima bij.’ De dag voor José begint ’s ochtends rond 7.00 uur. Dan verzorgt ze de minikoeien en de alpaca’s en laat ze in de wei, want die houden ze ook. De koeien zijn een hobby van Jenna, want die wil later de veehouderij in. De alpaca’s zijn een natuurlijke afweer voor de roofvogels die het op de scharrelende kippen hebben voorzien. José: ‘Aan het einde van de legcyclus zijn er toch nog zo’n 500 kippen ten prooi gevallen aan, met name, buizerds. Nadat de koeien en de alpaca’s van stal zijn gehaald is het tijd voor het ontbijt. Om half 9 verzamelt en sorteert ze de eieren in de stal met haar vader. De meeste eieren komen via de lopende band, slechts een enkel ei moet van de grond geraapt worden. Om 10 uur gaan de luiken open en kunnen de kippen naar buiten. Ook worden er iedere dag controle-rondes gehouden in de stal om de grondeieren op te rapen en te kijken of water en voer beschikbaar zijn voor de hele dag. Twee maal per week wordt in de stal de mest van de mestbanden verwijderd. Ook zijn er natuurlijk de onderhoudswerkzaamheden, poetsen, de administratie/boekhouding én de eierautomaat vullen zodat de klanten lekkere verse eieren uit de automaat (voorlopig nog alleen met muntgeld) kunnen halen.
Op stal
De kippen kunnen zelf naar buiten en binnen. In de stal ontbreekt het hen aan niets. Er is voldoende scharrelruimte en zitstokken, dat is fijn, zeker als het slecht weer is of als de kippen opgehokt moeten worden. De kippen worden automatisch gevoerd met een zogenaamde voerketting die het voer betrekt van een silo buiten de stal en ook aan water ontbreekt het natuurlijk niet. De stal van 18.000 kippen is opgedeeld in zes compartimenten zodat er in ieder compartiment niet meer dan 3.000 kippen zitten. Deze 3.000 kippen hebben buiten 1,2 ha tot hun beschikking om te scharrelen, wat dus neerkomt op 7,2 ha voor alle kippen samen. Buiten zijn er schuilplaatsen, bomen en struiken en, natuurlijk, gras om heerlijk in te scharrelen.
Biologisch
José: ‘Een biologisch bedrijf als het onze ben je niet zomaar. We worden jaarlijks gecontroleerd door verschillende instanties en ook kunnen we nog onverwacht bezoek verwachten.’ Het biologisch keurmerk – skal – wordt erg serieus genomen. Alles dient biologisch te zijn; van de moederdieren, opfokbedrijf, voer en alles wat het bedrijf op komt en alles wat het bedrijf verlaat moet in de biologische cyclus zijn weg vinden. Zo wordt o.a. de mest afgevoerd voor biologische champost. Alles wat met de bedrijfsvoering te maken heeft voldoet aan strenge normen. Tot aan, uiteindelijk, de slacht toe. Uiteraard moet er ook een administratie bijgehouden worden, want meten is weten. Op het einde van de ronde, dus als de verblijfscyclus klaar is, wordt de rekening opgemaakt. Dit geeft een overzicht van het bedrijfsresultaat.
Paulowniabomen
Naast de kippen, de minikoeien en de alpaca’s worden er sinds 2023 ook Paulowniabomen geteeld. Het hout van deze bomen wordt gebruikt voor biobased bouwen onder andere voor keukenfrontjes, traptreden, shutters, gevelbouw enz. Het hout wordt wel het aluminium onder de bomen genoemd. Na een jaar of zeven tot tien kunnen de bomen gekapt worden voor verwerking. Ook deze teelt is helemaal biologisch. Wanneer je over de Walsbergseweg fietst of rijdt zie je, vlak voor de stallen, een groot veld waarop de 4.800 bomen geplant zijn. Elke boom heeft een groene plastic koker om de groei voorspoedig te laten verlopen.
Wol
De alpaca’s zijn er niet alleen om de roofvogels af te schrikken, maar leveren ook wol. José: ‘We, een collega alpacafokker (alpakuba) en ik, denken erover om deze wol op de markt te brengen als anti-drukwol.’
Anti-drukwol wordt ook wel wandelwol genoemd. Het verlicht de druk op belaste lichaamsdelen en is te gebruiken tegen drukpunten in bijvoorbeeld schoenen tegen (bijna)blaren, eelt, en wintertenen. Ze gaan dit onder de naam Alpura Wol aan de man proberen te brengen. Binnenkort is er meer te vinden op Instagram en de facebookpagina van Alpurawol.
Open
José zou het liefst een zichtstal willen hebben voor de kippen. Maar dat blijkt vergunning-technisch niet mogelijk. Niet alleen de vogelgriep en vogelpest is een serieus risico, maar ook de algemene hygiëne in de stal laten het helaas niet toe om mensen in de stal toe te laten. Werd vroeger de vogelpest vooral verspreid door trekvogels, nu kunnen ook inheemse vogelsoorten het virus verspreiden en vormen een extra risico. José: ‘Maar het mooie is dat je de kippen ook altijd buiten kunt bewonderen. Je bent altijd welkom om te komen kijken. Mits er geen ophokplicht geldt.’
Wit of bruin?
De kippen van José leggen witte eieren. Hier is bewust voor gekozen, omdat witte kippen minder voer nodig hebben voor hetzelfde aantal eieren. Dit is dus een duurzamere keuze. De witte biologische eieren hebben een lichtere dooier, dit komt doordat er geen, al dan niet (natuurlijke), kleurstoffen in het voer zitten die de dooier donkerder maken.
