Verscholen aan de Bospeelweg 4 in Neerkant, midden in de rust van het buitengebied, ligt Hoeve Luyterheyde. Hier runnen Frank Luyten en Eva Luyten – van der Heyden een bijzondere plek waar natuur-inclusief boeren en gastvrijheid hand in hand gaan. Op hun tien hectare grote terrein houden ze op een extensieve manier runderen: een relatief kleine kudde met veel ruimte. Daarnaast ontvangen ze vakantiegangers om te logeren in een van de vijftien luxe safaritenten, met uitzicht op hun kudde koeien. Het campingseizoen loopt van half april tot eind september, het boerenwerk gaat het hele jaar door. En alsof dat nog niet genoeg is, hebben Frank en Eva ook allebei nog een baan naast hun bedrijf. Frank werkt als zelfstandig bouwkundig projectmanager in het cultureel erfgoed; Eva is fiscalist bij Rabobank op het hoofdkantoor in Utrecht. We namen een kijkje op hun veelzijdige erf.
Terug naar de basis
In 2018 hebben Frank en Eva de grond achter de boerderij – destijds nog bestemd voor akkerbouw – omgevormd naar natuurterrein (Ondernemend Natuur Netwerk Brabant). De voormalige melkveehouderij kreeg een nieuwe bestemming: het houden van Brandrode runderen, een van de zeven zeldzame Nederlandse runderrassen, voor de productie van grasgevoerd rundvlees. Ze lieten zich daarbij begeleiden door het Groen Ontwikkelfonds Brabant. Inmiddels is Hoeve Luyterheyde aangesloten bij de Vereniging Het Brandrode Rund, die zich inzet voor het behoud van dit unieke ras.
Natuurinclusief boeren
De boerderij is zelfvoorzienend. De runderen leven het hele jaar buiten en zoeken beschutting in het eigen bos op het terrein. Daar woont ook een varken van het zeldzaam inheemse Bonte Bentheimerras. Voor noodgevallen is er een verplichte quarantaine-/calamiteitenstal, maar gelukkig is die nog nooit nodig geweest. De runderen groeien op volgens het Slow Food Presidium Het Brandrode Rund. Dat wil zeggen: een extensieve, grondgebonden, duurzame wijze van rundveehouderij waarbij er voor de runderen voldoende ruimte is om zich natuurlijk te gedragen en er ‘goed, schoon en eerlijk’ voedsel wordt geproduceerd. De koeien eten uitsluitend van wat het natuurterrein te bieden heeft: kruiden, grassen en bladeren, met de seizoenen mee. Ze krijgen geen aanvullend voer. Daardoor bevat het vlees aanzienlijk hogere niveaus aan essentiële voedingsstoffen dan graangevoerd vlees. Er worden geen preventieve diergeneesmiddelen, antibiotica, hormonen, bestrijdingsmiddelen of kunstmest gebruikt. De kleur en smaak van het vlees blijven behouden doordat het vlees gevacumeerd en ingevroren wordt. ‘Het is een puur stukje vlees, van dieren die van een goed leven hebben genoten. En dat proef je!, merkt Eva trots op.
Een hechte kudde
De kudde bestaat momenteel uit 29 dieren van verschillende leeftijden. De dieren leven zoveel mogelijk in harmonie met de natuur; ingrijpen gebeurt alleen wanneer echt nodig. Zo kalven de koeien zelfstandig. Slechts één keer was een keizersnede nodig. Frank vertelt met een lach: “Dat kalf was zo fors dat we hem Hazes hebben genoemd.” Moeder en zoon liepen binnen de kortste keer weer tussen de rest. Alle kalveren zogen bij hun moeder.
De eerste dieren werden met hulp van de vereniging aangeschaft, maar inmiddels fokken ze hun eigen runderen. Je herkent dat aan de namen: de eerste kalveren kregen namen met een A of B, vanaf de C zijn ze van eigen kweek. En behouden ze ook bewust hun horens.
Raszuiverheid
Voor de fokkerij wordt een 100% raszuivere stier ingehuurd, die na zijn taak weer vertrekt. Jaarlijks controleren keurmeesters de raszuiverheid van de dieren aan de hand van strikte kenmerken: lichaamsbouw, kleur, witte sokken, buik, bles, staartpunt en geen wit op de rug. Stieren moeten aan alle kenmerken voldoen; een vaars mag op één punt afwijken. Kalveren die aan de eisen voldoen, worden opgenomen in het stamboek. Er zijn momenteel iets meer dan 1.100 raszuivere Brandrode koeien in Nederland.
De stierkalveren die niet geschikt zijn voor de fokkerij worden na vier maanden gecastreerd (‘ge-ost’) en keren na herstel terug naar hun moeder. Ook zij worden volgens het Slow Food Presidium grootgebracht en gaan na ongeveer drie jaar “op wintersport”, zoals Frank het noemt: ze worden volgens datzelfde Slow Food principe geslacht en verwerkt. Daarbij wordt de nadruk gelegd op het welzijn van dieren ook tijdens het slachtproces. Het ingevroren en vacuüm verpakte vlees van al hun runderen verkopen ze op zaterdag tussen 10.00 en 17.00 uur – samen met streekproducten als kaas, yoghurt en honing – in hun eigen boerderijwinkel aan huis. Vooraf bestellen en op een afgesproken moment afhalen kan via de webshop www.luyterheyde.nl
Logees
Sinds de zomer van 2021 ontvangen de Luytens ieder seizoen ruim 300 gezinnen op hun boerderij om mee te genieten van het boeren- en buitenleven, de Brabantse gastvrijheid en al het moois dat de Peel te bieden heeft. Hun gasten komen uit heel Nederland, maar ook uit België, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk. De samenwerking met FarmCamps, een organisatie die al meer dan tien jaar logeren bij de boer mogelijk maakt op verschillende locaties in Nederland, is vanaf de start een groot succes gebleken. De safaritenten zijn luxe ingericht met airco, vaatwasser en een badkamer met bad. Op hun erf is een zwembad, een kabouterpad, een knuffelstal met konijnen, poezen, pony’s en er lopen kippen en schapen. Er zijn mooie houten speelvoorzieningen voor kinderen en een buitenbar waar Frank op zaterdagavond pizza’s bakt. Gasten houden zelf hun consumpties bij door middel van, hoe kan het ook anders, turven per tent.
Tour de Boer
Eva verzorgt regelmatig een ‘Tour de Boer’ voor gasten en gaat met de kinderen op stap door het bos. Tijdens deze rondleiding vertelt ze enthousiast over de boerderij, biodiversiteit en het belang van natuur-inclusief boeren. Ze laat zien hoe waardevol deze manier van werken is – voor mens, dier en landschap.
Toekomst
Of een van de kinderen het bedrijf over gaan nemen? Eva: ‘Daar zijn zij en wij nog niet mee bezig’. Dochter Roos zit op de Pabo en wordt juf. Teun gaat bedrijfskunde studeren in Eindhoven. Frank: ‘Wat ik nog wel zou willen is dat we onze kudde Brandrode runderen kunnen uitbreiden door ze via Staatsbosbeheer een stuk natuur in de Peel te laten begrazen. Dat zou mooi zijn!’
Boergondisch Brabant
‘Het is hard werken’, beamen ze allebei volmondig. ‘Maar het voelt goed om samen met onze kinderen bij te kunnen dragen aan ontwikkeling van natuur en biodiversiteit in de Peel. En wij genieten als voormalige stadsmensen enorm van het boerenleven. Het leven is goed in het Brabantse land!’
Lees dit bericht ook op de website van het Weekblad voor Deurne:
